Main Article Content
چکیده
پژوهش حاضر تحت عنوان باز آفرینی هویت شهری محلات قدیمی با بهره گیری از اصول فرهنگی در محله تاریخی چنداول شهر کهنه کابل به منظور شناسایی عوامل و شاخص های هویت بخش به صورت ترکیبی (کتاب خانه ای و میدانی) در میعاد زمانی مشخص به روش تحلیلی و توصیفی انجام یافته است.
این پژوهش با بهره گیری از ابزاز پرسش نامه بر روی نمونه ی 357 نفری از ساکنین بالاتر از 15 سال محله چنداول به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام یافته است. داده های حاصله با استفاده از نرم افراز (STATA)، به وسیله روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
این پژوهش هویت محله را در ابعاد مکانی و اجتماعی مورد مطالعه قرار داده و جهت نیل به اهداف مطروحه از عوامل چون سابقه سکونت، احساس امنیت، مشارکت اجتماعی، دسترسی به خدمات و نفوذ پذیری، میزان در آمد، سن، سطح تحصیل، مالکیت مسکن، کیفیت محیطی، تقویت عناصر خاطره انگیز و تاریخی، به عنوان متغیرهای مستقل هویت محله بهره برده شده است. آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش همبستگی پیرسون انجام و با الهام از آن میزان همبستگی و سطح معناداری میان متغیرهای مستقل و وابسته مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصله ازین پژوهش؛ میان همه متغیرهای مستقل به استثنای متغیر (مالکیت مسکن) رابطه همبستگی مثبت و معنادار وجود داشته است. (P < 0.05)، این درحالیست که میان متغیر مستقل مالکیت مسکن (P = 0.239) با متغیر وابسته هویت محله رابطه معنادار مشاهده نه شد. نتایج بررسی ها نشان داد که 81 درصد پاسخ دهندگان متمایل به زندگی درین محله بوده و حدود 72 درصد پاسخ دهندگان مرمت و بهسازی بافت های تاریخی و فرسوده را از علل مهم دستیابی به هویت محله و دلبستگی به مکان عنوان نموده اند.
نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از این است که، طور میانگین حدود 68 درصد هویت محله به وسیله متغیر های هویت اجتماعی و مکانی پیش بینی و تبیین میگردد.
کلمات کلیدی
Article Details
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
References
- - اصغری، مرضیه، 1394، بازآفرینی پایدار هویت محلات قدیمی در واکاوی ابنیه تاریخی، نمونه موردی: محله امام زاده یحیی تهران،سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری،تهران.
- - احمدی فرزانه، ساجده سندگل و الهام سعادت فر، 1393، بررسی معیارهای مؤثر بر سرزندگی اجتماعی در بافت های فرسوده شهری، بافت فرسوده آبکوه، مشهد، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت خوانش هویت ایرانی اسلامی در معماری و شهرسازی، مشهد، موسسه آموزش عالی خاوران.
- - آئینی محمد، 1387، بازآفرینی بافت هاي فرسوده و نابسامان شــهري، چالش ها، فرصت ها و پیشــنهاد اســتراتژي هاي مناسب؛ مداخله با اســتفاده از تکنیک ســوات. همایش سیاست ها توسعۀ مســکن در ایران. جلد اول. تهران: وزارت مســکن و شهرســازي- معاونــت امور مســکن و ســاختمان- دفتر برنامه ریــزي و اقتصاد مسکن.
- - اژدري تشريق، آيت الله، 1383، اصول و معيارهاي بازسازي و بهسازي بافت قديم، مطالعة موردي محلة جولان همدان، پايان نامة كارشناسي ارشد در رشتة شهرسازي برنامه ريزي شهري و منطق هاي، استاد راهنما: دكتر مصطفي عباس زادگان، دانشگاه علم وصنعت.
- - بذر گر محمد رضا، 1396، بررسي نقش المانهاي شهري در تقويت هويت كالبدي؛ مطالعه موردي: شهر شيراز، نشريه پژوهش و برنامه ريزي شهري، سال هشتم، شماره سيام، تهران، دانشگاه شیراز.
- - بحرینی سیدحسین، ایزدی محمد سعید، مفیدی مهرانوش، 1392، رویکردها و سیاست های نوسازی شهری از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار، فصلنامه مطالعات شهری، 17-29.
- - بهزادفر مصطفي، 1386، هويت شهر (نگاهي به هويـت شهر تهران)، مركـز مطالعـات فرهنگـي شـهر تهـران، مؤسسه نشر شهر، چاپ دوم، تهران.
- - بذر گر محمد رضا، 1383، باز شناسی هویت شهری، مجموعه مقالات همایش مسایل شهرسازی ایران، جلد اول: ساخت شهری، شیراز، دانشگاه شیراز.
- - پوراحمد احمد، حبیبی کیومرث و کشاورز مهناز، 1389، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت های فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. (1)، 92 – 73.
- - پامیر، ساری، 1389، آفرینش مرکز شهری سرزنده اصول طراحی شهری و بازآفرینی، ترجمه: بهزادفر، مصطفی، شکیبا منش، امیر، تهران، دانشگاه علم و صنعت.
- - تیزدل استیون، اٌک تنر و هیث تیم، 1379، به سوی احیای موفقیت آمیز محله های تاریخی شهر، مترجم: خادمی، حمید، تهران، فصل نامه هفت شهر، شماره 1.
- - تیزدل استیون، تنر اٌک و هیث تیم، 1379، ارزیابی مجدد کیفیت محله های تاریخی شهری، ترجمه: خادمی، حمید، فصل نامه هفت شهر، شماره 2.
- - حناچی پیروز و فدایی نژاد سمیه، 1390، تدوین چارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت های فرهنگی- تاریخی.نشریه هنرهای زیبا، 5 46- 15.
- - حبیبی سید محسن و سید برنجی سید کهربا، 1392، رابطه بین خاطرهانگیزی و مشارکت اجتماعی در بازآفرینی هویت شهری، نمونه موردی: میدان شهرداری رشت، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر ، شماره صفحه مقاله: 342 -327.
- - حبیبی سید محسن و مقصودی ملیحه، 1386، مرمت شهری: تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطع نامه های جهانی، روش ها و اقدامات شهری، تهران: دانشگاه تهران.
- - رحماني جواد و پورجعفر محمدرضا 1395، تحليل و بررسي شاخص هاي موثر در هويت محله، نمونه موردي: محله مسگرهاي شهر زنجان، نشریه معماري و شهرسازي پايدار، دوره 4، شماره، 1.
- - ربانی رسول، کریمی زاده اردکانی سمیه و نظری جواد، 1389، بررسی عوامل مؤثر بر هویت اجتماعی شهرهای جدید، مطالعه موردی: شهر پردیس تهران، فصل نامه مطالعات ملی؛ 43، سال یازدهم، شماره 3.
- - زیــاری کرامت الله، بیرانونــد مریم و ابراهیمی ســمیه، 1387، ارائه الگوی بهینه بهســازی و نوســازی بافت های فرســوده شــهری نمونه موردی: شهریزد، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری، مشهد مقدس 20 و 21ماه.
- - شاهسمندی احمد سمیر، سیاهوی ع حمیدرضا ( 1399)، باز طراحی بافت های فرسوده شهری با رویکرد توانمندسازی و مشارکت مردم نمونه موردی: (شهر کهنه کابل محله چنداول)، فصلنامه علمی پژوهشی شهرسازی و مهندسی، دوره اول، شماره اول، ص 111 – 82.
- - علیزاده شیوا، رسول زاده زهرا و کاظمی مینا، 1397، تحلیل ساختار فضایی-کالبدی بافت فرسوده شهری با رویکرد نوسازی و بهسازی، کنفرانس عمران ,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز.
- - فراشیانی، علی اکبر، 1395، شناسایی و تبیین شاخص های موثر بر هویت محله ی در شهر جدید پردیس، دومین کنفرانس بین المللی، ایران، تهران.
- - کاظمی زهرا و جانی پور بهروز، 1394، اصول و معیارهای مداخله ای و باز آفرینی در بافت های تاریخی،همایش ملی معماری شهرسازی عمران و گردشگری توسعه پایدار شهری،قزوین.
- - کیانی اکبر و همکاران، 1398، بررسی هویت بخشی شهر فیروزاباد در بهسازی و نوسازی بافت تاریخی شــهرگور با اســتفاده از تکنیک،SWOT، فصلنامه آمایش محیط، دوره 2، شماره 6، پاییز 1388.
- - مولوی ابراهیم و صوفی مریم، 1399، باز آفرینی محلات سنتی با تکیه بر هویت و فرهنگ بومی و شهرسازی ایرانی اسلامی نمونه موردی: محله حاجی همدان، کنفرانس بین المللی عمران، معماری، توسعه و بازآفرینی زیرساخت های شهری در ایران، تهران.
- - مقدسی جهرمی، زینب، 1396، اهمیت و چگونگی حفاظت و نگهداری از آثار باستانی و ابنیه تاریخی،کنفرانس پژوهش های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران،شیراز.
- - معلمي، محسن، 1386، هويت شهري، هويت مسكوني، مفـاهيم گمشـده امـروزي، ماهنامـه راه و سـاختمان، شماره 4.
- - نصر طاهره و ماجدی حمید، 1392، نگاهی به مقوله هویت در شهرسازی، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 11.
- - نوفل سید علیرضا، کلبادی پارین و پور جعفر محمد رضا، 1388، بررسی و ارزیابی شاخص های مرثر در هویت شهری، نمونه موردی: محله جلفای در شهر اصفهان، نشریه آرمانشهر، دوره 2، شماره 3.
- - وارثـــی حمیدرضـــا, عامــل بافنــده مهـدی و محمـــدزاده محمـــد، 1389، بررسی و تحلیل مؤلفههای هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلق مکانی ساکنین شهرهای جدید، مطالعه موردی: شهر گلبهار، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 36 - 17.
- منابع انگلیسی:
- - Boussaa, Djamel , 2017, Urban Regeneration and the Search for Identity in
- Historic Cities, Department of Architecture and Urban Planning, College of Engineering, Qatar University, Msheireb, Doha, Qatar.
- - El Zahraa Hussein, Fatma, Stephens, John and Tiwari Reena , 2020, Cultural Memories and Sense of Place in Historic, Urban Landscapes: The Case of Masrah Al Salam, the Demolished Theatre Context in Alexandria, Egypt Department of Architectural Engineering, High Institute of Engineering and Technology, El Behira, Egypt
- - Ozlati Elmira, Nasr Tahereh, 2015, Regeneration of Historical Fabrics with the Approach of Mental Image and Memory of the Places, (Case study: Shiraz Historic Pathway "Khaneghah Ahmadi"), European Online, Journal of Natural and Social Sciences, Vol.3, No.3, Shiraz, Iran.
- - Stobart, Jon, 2004, Building an Urban Identity. Cultural Space and Civic Boosterism in a 'New' Industrial Town: Burslem, Published By: Taylor & Francis, Ltd, Vol. 29, No. 4 , pp. 485-498.
- - Mirmoghtadaee, M. (2009). Possibility Measurement Factors for Formation, Record and Transfer of Collective Memories in City. HONAR-HA-YE-ZIBA, 37.
- - Russell Spears:, Bertjan Doosje (eds) social identity: Context, commitment, content, London :Blackwell Publishers, pp. 6-34. B.
- - Roberts, M. (1998). Urban Design and Regeneration. Introducing Urban Design, Longman.
- - Seyed Berenji, S.K. (2013). Regeneration of Urban Public places, Emphasizing Identity and Collective Memory. Thesis of M.Sa. Degree in Urban Planning & Design. Azad University of Qazvin.
- - Tiesdell s.O C T. & health T. (Eds), 1996, Revitalizing Historic Urban Quarters, Oxford, Architectual Press.
References
- اصغری، مرضیه، 1394، بازآفرینی پایدار هویت محلات قدیمی در واکاوی ابنیه تاریخی، نمونه موردی: محله امام زاده یحیی تهران،سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری،تهران.
- احمدی فرزانه، ساجده سندگل و الهام سعادت فر، 1393، بررسی معیارهای مؤثر بر سرزندگی اجتماعی در بافت های فرسوده شهری، بافت فرسوده آبکوه، مشهد، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت خوانش هویت ایرانی اسلامی در معماری و شهرسازی، مشهد، موسسه آموزش عالی خاوران.
- آئینی محمد، 1387، بازآفرینی بافت هاي فرسوده و نابسامان شــهري، چالش ها، فرصت ها و پیشــنهاد اســتراتژي هاي مناسب؛ مداخله با اســتفاده از تکنیک ســوات. همایش سیاست ها توسعۀ مســکن در ایران. جلد اول. تهران: وزارت مســکن و شهرســازي- معاونــت امور مســکن و ســاختمان- دفتر برنامه ریــزي و اقتصاد مسکن.
- اژدري تشريق، آيت الله، 1383، اصول و معيارهاي بازسازي و بهسازي بافت قديم، مطالعة موردي محلة جولان همدان، پايان نامة كارشناسي ارشد در رشتة شهرسازي برنامه ريزي شهري و منطق هاي، استاد راهنما: دكتر مصطفي عباس زادگان، دانشگاه علم وصنعت.
- بذر گر محمد رضا، 1396، بررسي نقش المانهاي شهري در تقويت هويت كالبدي؛ مطالعه موردي: شهر شيراز، نشريه پژوهش و برنامه ريزي شهري، سال هشتم، شماره سيام، تهران، دانشگاه شیراز.
- بحرینی سیدحسین، ایزدی محمد سعید، مفیدی مهرانوش، 1392، رویکردها و سیاست های نوسازی شهری از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار، فصلنامه مطالعات شهری، 17-29.
- بهزادفر مصطفي، 1386، هويت شهر (نگاهي به هويـت شهر تهران)، مركـز مطالعـات فرهنگـي شـهر تهـران، مؤسسه نشر شهر، چاپ دوم، تهران.
- بذر گر محمد رضا، 1383، باز شناسی هویت شهری، مجموعه مقالات همایش مسایل شهرسازی ایران، جلد اول: ساخت شهری، شیراز، دانشگاه شیراز.
- پوراحمد احمد، حبیبی کیومرث و کشاورز مهناز، 1389، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت های فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. (1)، 92 – 73.
- پامیر، ساری، 1389، آفرینش مرکز شهری سرزنده اصول طراحی شهری و بازآفرینی، ترجمه: بهزادفر، مصطفی، شکیبا منش، امیر، تهران، دانشگاه علم و صنعت.
- تیزدل استیون، اٌک تنر و هیث تیم، 1379، به سوی احیای موفقیت آمیز محله های تاریخی شهر، مترجم: خادمی، حمید، تهران، فصل نامه هفت شهر، شماره 1.
- تیزدل استیون، تنر اٌک و هیث تیم، 1379، ارزیابی مجدد کیفیت محله های تاریخی شهری، ترجمه: خادمی، حمید، فصل نامه هفت شهر، شماره 2.
- حناچی پیروز و فدایی نژاد سمیه، 1390، تدوین چارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت های فرهنگی- تاریخی.نشریه هنرهای زیبا، 5 46- 15.
- حبیبی سید محسن و سید برنجی سید کهربا، 1392، رابطه بین خاطرهانگیزی و مشارکت اجتماعی در بازآفرینی هویت شهری، نمونه موردی: میدان شهرداری رشت، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر ، شماره صفحه مقاله: 342 -327.
- حبیبی سید محسن و مقصودی ملیحه، 1386، مرمت شهری: تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطع نامه های جهانی، روش ها و اقدامات شهری، تهران: دانشگاه تهران.
- رحماني جواد و پورجعفر محمدرضا 1395، تحليل و بررسي شاخص هاي موثر در هويت محله، نمونه موردي: محله مسگرهاي شهر زنجان، نشریه معماري و شهرسازي پايدار، دوره 4، شماره، 1.
- ربانی رسول، کریمی زاده اردکانی سمیه و نظری جواد، 1389، بررسی عوامل مؤثر بر هویت اجتماعی شهرهای جدید، مطالعه موردی: شهر پردیس تهران، فصل نامه مطالعات ملی؛ 43، سال یازدهم، شماره 3.
- زیــاری کرامت الله، بیرانونــد مریم و ابراهیمی ســمیه، 1387، ارائه الگوی بهینه بهســازی و نوســازی بافت های فرســوده شــهری نمونه موردی: شهریزد، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری، مشهد مقدس 20 و 21ماه.
- شاهسمندی احمد سمیر، سیاهوی ع حمیدرضا ( 1399)، باز طراحی بافت های فرسوده شهری با رویکرد توانمندسازی و مشارکت مردم نمونه موردی: (شهر کهنه کابل محله چنداول)، فصلنامه علمی پژوهشی شهرسازی و مهندسی، دوره اول، شماره اول، ص 111 – 82.
- علیزاده شیوا، رسول زاده زهرا و کاظمی مینا، 1397، تحلیل ساختار فضایی-کالبدی بافت فرسوده شهری با رویکرد نوسازی و بهسازی، کنفرانس عمران ,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز.
- فراشیانی، علی اکبر، 1395، شناسایی و تبیین شاخص های موثر بر هویت محله ی در شهر جدید پردیس، دومین کنفرانس بین المللی، ایران، تهران.
- کاظمی زهرا و جانی پور بهروز، 1394، اصول و معیارهای مداخله ای و باز آفرینی در بافت های تاریخی،همایش ملی معماری شهرسازی عمران و گردشگری توسعه پایدار شهری،قزوین.
- کیانی اکبر و همکاران، 1398، بررسی هویت بخشی شهر فیروزاباد در بهسازی و نوسازی بافت تاریخی شــهرگور با اســتفاده از تکنیک،SWOT، فصلنامه آمایش محیط، دوره 2، شماره 6، پاییز 1388.
- مولوی ابراهیم و صوفی مریم، 1399، باز آفرینی محلات سنتی با تکیه بر هویت و فرهنگ بومی و شهرسازی ایرانی اسلامی نمونه موردی: محله حاجی همدان، کنفرانس بین المللی عمران، معماری، توسعه و بازآفرینی زیرساخت های شهری در ایران، تهران.
- مقدسی جهرمی، زینب، 1396، اهمیت و چگونگی حفاظت و نگهداری از آثار باستانی و ابنیه تاریخی،کنفرانس پژوهش های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران،شیراز.
- معلمي، محسن، 1386، هويت شهري، هويت مسكوني، مفـاهيم گمشـده امـروزي، ماهنامـه راه و سـاختمان، شماره 4.
- نصر طاهره و ماجدی حمید، 1392، نگاهی به مقوله هویت در شهرسازی، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 11.
- نوفل سید علیرضا، کلبادی پارین و پور جعفر محمد رضا، 1388، بررسی و ارزیابی شاخص های مرثر در هویت شهری، نمونه موردی: محله جلفای در شهر اصفهان، نشریه آرمانشهر، دوره 2، شماره 3.
- وارثـــی حمیدرضـــا, عامــل بافنــده مهـدی و محمـــدزاده محمـــد، 1389، بررسی و تحلیل مؤلفههای هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلق مکانی ساکنین شهرهای جدید، مطالعه موردی: شهر گلبهار، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 36 - 17.
منابع انگلیسی:
- Boussaa, Djamel , 2017, Urban Regeneration and the Search for Identity in
Historic Cities, Department of Architecture and Urban Planning, College of Engineering, Qatar University, Msheireb, Doha, Qatar.
- El Zahraa Hussein, Fatma, Stephens, John and Tiwari Reena , 2020, Cultural Memories and Sense of Place in Historic, Urban Landscapes: The Case of Masrah Al Salam, the Demolished Theatre Context in Alexandria, Egypt Department of Architectural Engineering, High Institute of Engineering and Technology, El Behira, Egypt
- Ozlati Elmira, Nasr Tahereh, 2015, Regeneration of Historical Fabrics with the Approach of Mental Image and Memory of the Places, (Case study: Shiraz Historic Pathway "Khaneghah Ahmadi"), European Online, Journal of Natural and Social Sciences, Vol.3, No.3, Shiraz, Iran.
- Stobart, Jon, 2004, Building an Urban Identity. Cultural Space and Civic Boosterism in a 'New' Industrial Town: Burslem, Published By: Taylor & Francis, Ltd, Vol. 29, No. 4 , pp. 485-498.
- Mirmoghtadaee, M. (2009). Possibility Measurement Factors for Formation, Record and Transfer of Collective Memories in City. HONAR-HA-YE-ZIBA, 37.
- Russell Spears:, Bertjan Doosje (eds) social identity: Context, commitment, content, London :Blackwell Publishers, pp. 6-34. B.
- Roberts, M. (1998). Urban Design and Regeneration. Introducing Urban Design, Longman.
- Seyed Berenji, S.K. (2013). Regeneration of Urban Public places, Emphasizing Identity and Collective Memory. Thesis of M.Sa. Degree in Urban Planning & Design. Azad University of Qazvin.
- Tiesdell s.O C T. & health T. (Eds), 1996, Revitalizing Historic Urban Quarters, Oxford, Architectual Press.