Main Article Content

چکیده

موضوع اهمیت و جایگاه کودکان در شهرها کم رنگ دیده می­شود، مخصوصاً در افغانستان که خیلی از کاربری­ها مانند ساحه سبز، تفریح گاه، پارک، کودکستان­ها و پیاده­راه ها را از عملکرد اصلی آن کاسته و به اماکن مسکونی و رهایشی و تجارتی تبدیل کرده­اند ؛ کودکان با وجود عدم امنیت عمومی موضوعاتی چون اختطاف و تجاوز جنسی و کارهای شاقه گریبان­گیر کودکان در افغانستان را هستند. شهر یک واقعیت زنده و پویا است که نباید خود را بر کودک تحمیل کند، بلکه باید متناسب با شخصیت او شکل گیرد. تحقیق حاضر در مورد کیفیت منظرشهری با درنظرداشت دوستدار کودک در محدوده لیسه مریم که در ناحیه یازدهم شهر کابل واقع شده است را دربر می­گیرد. هدف اصلي تحقیق، تغییرات در نماها و قسمت های بیرونی تعمیرات رنگ، نورپردازی های مناسب، خوانایی، حس تعلق خاطر، امنیت، فضاهای سبز و تنوع دار و دسترسی ها می­باشد و منظر شهری برای کودکان است.پژوهش حاضر از نوع کاربردی، تحلیلی- توصیفی بوده که برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه­ای- میدانی استفاده شده است، روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش بطور تحلیلی- توصیفی از روش سوات SWOT که با در نظرداشت نقاط (قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدها) را که تمام موضوعات متغییرهای تحقیق را دربر دارد در نظر گرفته شده که با توجه به آن ماتریس نقاط داخلی-خارجی IE تشکیل و موقعیت سازمان را بررسی نموده است. نتیجه حاصل از پژوهش حاضر چنین آمده است که در اول سازمان در موقعیت تدافعی قرار گرفته است و تأکید بر آن دارد تا نقاط ضعف و تهدیدها را به حداقل برساند که به وجود آوردن امنیت و احساس امنیت برای کودکان و خانواده هایشان ایجاد احساس آرامش، استفاده از رنگ­های جذاب و زیبا در محوطه شهری برای کودکان یاد گردیده است و در ادامه به قسمت دوم نتیجه گیری به موقعیت سازمان محافظه کارانه و به ترتیب موقعیت رقابتی و در اخیر به موقعیت تهاجمی سازمان قرار گرفته است و نظر به نتایج بدست آمده، ارائه پیشنهادات در اخیر آمده است. برای تائید و رد فرضیات تحقیق و سولات اصلی تحقیق، پرسشنامه به تعداد 315 عدد در نظر گرفته شده است که به طور تصادفی از افراد محل مورد نظر جمع آوری شده و با استفاده از پروگرام SPSS  به آزمون فرضیات و تحلیل ارتباط و همبستگی متغیرهای تحقیق پرداخته می­شود. و در اخیر نیز با ملاحظات تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات، محقق پیشنهادهای خویش را در امور مناسب سازی منظرشهری برای کودکان لیسه مریم در قالب طرح پیشنهادی  ارائه می­دارد.

کلمات کلیدی

کودک شهر منظر شهری شهر دوستدار کودک

Article Details

ارجاع به مقاله
خاشع ا. ا., لیتکوهی س. ., & موحدی ا. . (2021). مناسب سازی منظرشهری برای کودکان مطالعه موردی: محدوده لیسه مریم، ناحیه یازدهم شهر کابل. مجله علمی پژوهشی شهرسازی و مهندسی, 2(1), 162–181. https://doi.org/10.48199/.v2i1.27
دانلود ارجاعات
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

References

  1. اقبال مقدم، ر ، زارعی، م (1397). تدوین راهکارهای بهینه جهت ایجاد امنیت محیطی برای کودکان با محوریت شاخص-های فضای مطلوب کودک (مورد پژوهشی: محله عودلاجان). فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال دهم، شماره 33، صص 83-71.
  2. اسدپور، ع و همکاران (1396). تصویر ذهنی کودکان از منظر خیابان¬های شهری. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شماره 24، صص 40-22.
  3. امین زاده، ب (1389). ارزیابی زیبایی و هویت مکان. چاپ نشریه هویت شهر، سال پنجم، شماره 7، صص 14- 3.
  4. ابراهیمی، ح و همکاران. (1390). تدوین اصول طراحی فضاهای بازی کودکان با تاکید بر گروه سنی 5-12 سال (مطالعه موردی: رشت). مجله باغ نظر، شماره 8، صس 42-31.
  5. احمدی، ع .(1385). امنیت و احساس امنیت، فصلنامه تخصصی و کاربردی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره چهارم و پنجم، انتشارات آشنایی، صص 68-56، تهران.
  6. احسانی فرد، ع و همکاران. (1392). ارزیابی میزان احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید مطالعه موردی: شهر جدید اشتهارد. فصلنامه مدیریت شهری، شماره 31، صص 334-317.
  7. باقری، م . عظیمی، ح. (1393). ارتقای سلامت جسمی-روانی شهروندان با طراحی محیط و منظرشهری. چاپ در انسان و محیط زیست، تبریز.
  8. بحرینی، سید ح (1377). فرایند طراحی شهری، دانشگاه تهران، تهران.
  9. بهزادفر، مصطفی (1381). سیما و منظر شهری، تجارب جهانی و چشم انداز آینده، مجموعه مقالات همایش بین المللی نگاه نخست، زمستان 1384، تهران.
  10. بهزادفر، م (1387). واژه نامه مفاهیم طراحی شهری. طرح تحقیقاتی انجام شده در مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
  11. پاکزاد، جهانشاه، (1381). نقش فضاهای شهری در تامین امنیت اجتماعی. شهرداری¬ها، سال چهارم، شماره 41.
  12. پاکزاد، جهانشاه، (1385). مبانـی نظـری و فرآینـد طراحـی شـهری، تهـران: شـهیدی
  13. پاکزاد جهانشاه، (1385). سیمای شهر، آنجه کوین لینچ از آن می¬فهمید. مجله آبادی، شماره 53.
  14. پامیر. (1387). کابل در عمق بحران شهرسازی، نشریه شاروالی کابل، شماره 6، شماره مسلسل 329، دروه دوم نشرانی.
  15. جان لنگ، (1393)، طراحی شهری، (ترجمه سید حسین بحرینی)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  16. جعفری، ح و همکارران. (1386). نقش فضاهای باز محله در رشد و خلاقیت کودکان. مجله باغ نظر، شماره 4، صص 73-59.
  17. حبیبی، سید م و همکاران. (1396). آموزه های مشارکت کودکان در فرایند طراحی فضای شهری دوستدار کودک، مطالعه موردی: شهر سده لنجان.فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شماره 29، صص 120-111.
  18. حافظ نیا، م رضا. (1395). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، ( تجدید نظز اساسی با اضافات)، تهران: انتشارات سمت.
  19. حبیب، فرح (1385). طراحی منظر شهر در گذر تاریخ، فصلنامه شهرسازی و معماری آبادی، سال شانزدهم، شماره 53 ، شماره هجدهم، دوره جدید.
  20. حسینی، سید ب، و همکاران (1386). نقش فضاهای باز محله در رشد و خلاقیت کودکان. فصلنامه باغ نظر، سال چهارم، شماره 8، صص 72-59.
  21. حسینی، س ضیاء. (1392). مقدمه ای بر تاریخ معماری و شهرسازی افغانستان:انتشارات خراسان، کابل.
  22. حاجی قاسمی، ف (1392). باز طراحی منظر محله شهر آرای تهران با رویکرد منظر شهری دوستدار کودک. رساله کارشناسی ارشد رشته معماری منظر، دانشگاه تهران.
  23. حبیب، ف .(1385). طراحی منظر شهری در گذر تاریخ. مجله آبادی، شماره 53.
  24. خستو،م ،سعيدي رضواني،نويد،(1389)،عوامل موثر بر سرزندگي فضاهاي شهري،فصلنامه علمي و پژوهشي هويت شهر.
  25. دهخدا، علی اکبر، (1389). لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم.
  26. داری پور، ن و ملکی، س (1394). بررسی نقش مؤلفه¬های منظرشهری در ارتقای سطح احساس امنیت شهروندان در فضاهای عمومی شهر اهواز مطالعه موردی: محله گلستان. چاپ در دو فصلنامه پژوهشهای منظرشهر.
  27. رستگار، ا، بونفانتینی، ب (1395). تدوین راهنمای طراحی شهری دوستدار کودک. فصلنامه مدیریت شهری، شماره 44، صص 90- 65.
  28. رفیعی، امیر ر و همکاران .(1392). بررسی وضعیت مناسب سازی فضاهای شهری برای کودکان. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، انتشارات مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد. تهران.
  29. رفیعیان، م و همکاران، (1391). ارزیابی احساس امنیت شهروندان با رویکرد منظرشهری (نمونه موردی: محله اوین). فصلنامه علمی-پژوهشی شهر ایرانی اسلامی.
  30. رجبی، ژ (1391). طراحی منظرشهری دوستدار کودک. رساله تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته معماری منظر. دانشگاه تهران.
  31. رجبی، ژ، حاجی قاسمی، ف (1392). منظرشهری دوستدار کودک، رویکرد منظرین در محیط شهر. منظر، شماره 25.
  32. زارعی، ف و همکاران. (1393). بررسی محله کودک محور در بافت¬های سنتی و جدید با تأکید بر عوامل کیفی، نمونه موردی: سنندج. معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 21، زمستان 1396، صص 336-323.
  33. زمانی، ز (1388). کودک، طبیعت، شهر، ضرورت بازگرداندن منظرهای طبیعی به محیط زندگی کودکان. مجله منظر، شماره 4، صص 61-58.
  34. زندیه، م، الیاسی، ا (1395). شناسایی راهبردهای طراحی منظر فضاهای شهری به منظور ارتقاء کیفیت محیط (مورد مطالعه: هسته مرکزی شهر مهاباد). دوفصلنامه پژوهشهای منظرشهر، سال سوم، شماره 6. صص 122-107.
  35. سیاف زاده، ع و همکاران. (1391). نقش کیفیت منظرشهری در ایجاد حیات اجتماعی و هویت مکانی شهروندان (مطالعه موردی: بزرگراه نواب)، چاپ فصلنامه اطلاعات شهر ایرانی اسلامی، صص 29- 39.
  36. ریاست ناحیه یازدهم (1397). پاسپورت ساحات ناحیه یازدهم شهر کابل بابت سال 1397: چاپ ریاست اداری ناحیه یازدهم شهرداری کابل.
  37. شكيبا منش،ا ،محمودي، كوروش،(1384)،اصول و مباني رنگ شناسي در معماري و شهرسازي،چاپ اول ،تهران.
  38. شهری زاده ص، مریدفر، س (1396). برنامه ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تاکید بر خلاقیت کودکان، نمونه موردی: شهر یزد. نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال هشتم، شماره 28، صص 170-149.
  39. شیعه، ا. (1386). آماده¬ سازي شهر براي كودكان، نشر شهر، تهران.
  40. شفيعي،ش ،(1390)،ارزيابي عوامل تاثير گذار بر حس سرزندگي و ياد گيري بيشتر كودكان در پارك هاي محلي و ارائه راهكارهايي در جهت افزايش اين عوامل،رساله كارشتاسي ارشد.
  41. صدقی، م عثمان. (1354). شهرهای آریانا.کابل: انتشارات بیهقی، چاپ اول.
  42. طهماسبی زاده، ف و همکاران (1396). فضاهای شهری دوستدار کودک: نگرش و شاخص¬ها. پنجمین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، کنف پیپر.
  43. عارض و غلام جیلانی. (1377). کابل دیروز، کابل امروز با فردای مبهم آن. پیشاور: چاپ اول.
  44. عباس زادگان، م (1384). ابعاد اجتماعی- روانشناسی فضاهای شهری. مجله علوم مهندسی، دانشگاه علم و صنعت ایران، جلد 16، شماره 1.
  45. فرانسواز شوای. (1392). شهرسازی تخیلات و واقعیات. (ترجمه سید محسن حبیبی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  46. فیصی، س و همکاران. (1397). ارزیابی کیفیت بصری و ذهنی منظرشهری ائل گلی شهر تبریز (ورودی خیابان ائل گلی تا میدان خیام). فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، سال نهم، شماره 1، صص 475-459.
  47. فلاحت، م . (1385). مفهوم حس مكان و عوامل شكل دهنده آن. مجله هنرهاي زيبا، شماره بيست و ششم، 66-57.
  48. فهیم و همکاران (1349)، کابل امروز.کابل: انتشارات شهرداری کابل.
  49. قره بیگلو، م (1389). مسئولیت¬های شهر نسبت به محل بازی کودکان. ماهنامه علمی-ترویجی منظر، شماره 10.
  50. قره بیگلو، م (1391). نقش عوامل محیطی در پرورش خلاقیت کودکان. ماهنامه علمی-ترویجی منظر، شماره 19، صص 910 86.
  51. کیانی، ا، اسماعیل زاده کواکی، ع (1391). تحلیل و برنامه ریزی "شهر دوستدار کودک" (CFC) از دیدگاه کودکان (مطالعه موردی: قوچان). فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر، مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، شماره 20، صص 62-51.
  52. کامل نیا، ح و حقیر، س (1388). الگوهای طراحی فضای سبز در شهردوستدار کودک، نمونه موردی: شهر دوستدار کودک بم. باغ نظر، شماره 12، سال ششم، صص 88-77.
  53. کالن، گوردن (1377). گزیده منظرشهری، ترجمه منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  54. کاشانی جو، خ و همکاران .(1391). بررسی معیارهای طراحی مطلوب فضای شهری برای کودکان، نمونه موردی: محله نظامیه تهران. معماری و شهرسازی آرمان¬شهر، شماره 11، پاییز و زمستان 1392، صص 249-239
  55. کربلایی حسینی غیاثوند، ا (1397). بررسی ویژگی¬های منظرشهری از دیدگاه کودکان با توجه به رویکرد شهر دوستدار کودک. فصلنامه تازه های علوم شناختی، سال 20، شماره 2، صص 68-53.
  56. کربلایی حسینی غیاثوند، ا، ستاری، م (1394). بررسی تاثیر حس تعلق مکانی بر امنیت و نشاط اجتماعی کودکان (مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری قزوین)، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، سال چهارم، شماره سیزدهم.
  57. گلكار، ک ،(1379)، مولفه هاي سازنده كيفيت طراحي شهري،دو فصلنامه علمي و پژوهشي.
  58. گلکار، ک ،(1385). مفهوم منظر شهری، مجله آبادی، شماره 53.
  59. لینج، ک، (1372). سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  60. .لينچ،ک ،(1381)،تئوري شكل شهر،(بحريني،حسين)،چاپ دوم،تهران،دانشگاه تهران.
  61. منوچهری، ب، علیزاده، ک (1393). شهر دوستدار کودک، گامی به سوی شهر پایدار آینده (نمونه مورد مطالعه:شهر مشهد). اولین همایش ملی در جستجوی شهر فردا واکاوی مفاهیم و مصادیق در شهر اسلامی-ایرانی. تهران، ایران، مهر 1393، شرکت دیبا افق رایا.
  62. مدنـی پور، ع، (1379). طراحی فضای شهری، فرهاد مرتضایـی، تهـران: شرکت پـردازش و برنامـه ریزی شـهری.
  63. مدني پور، ع (1384). طراحي فضاي شهري: نگرشي بر فرايندهاي اجتماعي و مكاني، ترجمه فرهاد مرتضايي، انتشارات شركت پردازش و برنانه ريزي شهري، تهران.
  64. مقدم، ش، فنی، ز .(1395). تأثیر سفرهای درون شهری در ایجاد محیط دوستدار کودک (مطالعه موردی: شهر زنجان). پژوهش¬های جغرافیای انسانی، دوره 50، شماره 2، صص 408-395.
  65. معاونت امور شهرداری ها و دفتر برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری (1397). دستورالعمل شهرهای دوستدار کودک. وزارت کشور ایران، سازمان شهرداری ها و دهیاری¬های کشور.
  66. مهدی زاده، ج، (1385). زیباشناسـی در طراحـی شـهری، نشریه جستارهای شهرسازی.
  67. منصوری، س و قره بیگلو، م. (1390). کیفیت فضای باز شهری در تعامل با کودکان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 6، صص 72-63.
  68. هیلدر براند، فری. (1383). طراحی شهری، به سوی یک شکل پایدارتر شهر. ترجمه حسین بحرینی. تهران: انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.
  69. اداره احصائیه مرکزی. (1364): اتلس محلات افغانستان. کابل.
  70. از الف تا یا. (1394). کتاب راهنما برای کمک به افغانستان، ترجمه نسخه سیزدهم. کابل:واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان.
  71. یوسفی، ع و همکاران (1393). منظرشهری. چاپ در ششمین کانفرانس شهرسازی و مدیریت، مشهد مقدس.
  72. منابع انگلیسی
  73. Aarts, M. J. et al. (2011).Multi-sector policy action to create activity-friendly environments for children: a multiplecase study. Journal of Health, (101):11- 19
  74. Behrouzfar, F . (2002). Principles of developing open spaces near residentioal areas customized for children’s physical and mental situation. Tehran: The center for building and housing research.
  75. Consultative workshop on Child-friendly Cities in the MENA region Amman, Jordan, Dec 10, 2007.
  76. Hart, R. (1992). Children’s Participation: From • Tokenism to Citizenship. UNICEF International .Child Development Centre. , Florence., 7
  77. Hart, R. (2002). Containing children: some • .lessons on planning for play from New York City .Environment and Urbanization.
  78. Holt Nicholas, L., et al. (2009). Neighborhood physical activity opportunities for innercity children and youth. Journal of Health & Place (15): 1022-1028.
  79. Ghanbari Azarneir, S., et al., 2015, Identification of Child Friendly, Environments in Poor Neighborhoods. Procedia Social and Behavioral Sciences, PP.19-29.
  80. Lwin, K., and Murayama, Y., 2011, Modelling of Urban Green Space Walkability: Eco-Friendly Walk Score Calculator. Computers, Environment and Urban Systems, PP. 408-420, 35.
  81. Riggio, E. (2002). Child friendly cities. Good governance in the best interests of the child. Journal of Environment & Urbanization. 14(2): 45-58.
  82. UNICEF.1996. Children’s Rights and Habitat –Working Towards Child-Friendly Cities, New York.
  83. UNICEF .2005a.. Citles With Children, Child Friendly Cities In Italy, Rismanchian, O. Rismanchian, A. 2007. Children participation in planning processes:the case of Child Friendly City project in post-earthquake Bam, Iran, Urban design International,43-154.
  84. Witten, K., Kearns, R., and Carrol, P., 2015, Urban Inclusion as Wellbeing: Exploring Children's Accounts of Confronting Diversity on Inner City Streets. Social Science and Medicine, PP. 357-349

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده